Precies 9 dagen na het verschijnen van dit magazine is het zo ver: Microsoft stopt de ondersteuning van Windows 7. Voor velen is dit geen nieuws meer. Er is veel aandacht aan besteed in de media en ook in het Helpmij magazine. Dit artikel kun je zien als een laatste herinnering en hierin lees je nog een keer de redenen waarom je het besturingssysteem beter de rug kunt toekeren en wat je opties daarvoor zijn. Natuurlijk nemen we afscheid in stijl met een korte terugblik op de geschiedenis van Windows 7.

Geschiedenis

De ontwikkeling van Windows 7 startte in het eerste jaar van deze eeuw. Microsoft begon met de ontwikkeling vlak na dat het de bekende eerdere voorganger uitbracht: Windows XP. Deze versie van Windows heeft zich bewezen als een stabiel werkend platform en kende een hoge gebruikers tevredenheid. Dat in tegenstelling tot de voorganger hiervan: Windows Millennium. Dit besturingssysteem had een veel slechtere reputatie. Het stond bekend als instabiel en onbruikbaar. Dit was deels de schuld van de hardware fabrikanten die de stuurprogramma’s voor hun hardware simpelweg niet voldoende testten. Wat de oorzaak ook was, maakte voor de gebruikers weinig verschil. Windows ME (de afkorting voor Millennium) viel snel in ongenade. Het was maar kort op de markt. Het verscheen in september 2000 als opvolger van het goed bekendstaande Windows ’98 SE en werd al in oktober 2001 opgevolgd door Windows XP.

NB. Windows ME werd zo slecht bevonden dat voor de afkorting veel synoniemen werden bedacht waarin de frustratie over de kwaliteit van deze editie tot uiting kwam. Voorbeelden hiervan zijn: Mistake Edition, Miserable Edition en Moron Edition. In het Nederlands werd dat onder meer: Windows Meer Ellende en Windows Migraine Editie. Het gaf ook aanleiding tot het spontaan bedenken van nieuwe spreekwoorden, zoals: “Windows gaat sluiten, u kunt naar uw gegevens fluiten”.

De opvolger, Windows XP, was niet direct een stabiel, goed werkend besturingssysteem. Hiervoor was een Service Pack nodig. Dit SP1 kwam uit in september 2002 en bracht een reeks verbeteringen, die ervoor zorgden dat Windows XP een goed bruikbaar, stabiel systeem werd.

Ontwikkeling

De ontwikkeling van Windows 7 ging niet bepaald over één nacht ijs. Naast dat er al snel mee werd gestart na het uitbrengen van Windows XP, werd er ook de nodige mankracht(m/v) ingezet. In totaal werden er zo’n 1000 ontwikkelaars aan het werk gezet, verdeeld over 40 teams van 25 ontwikkelaars. De helft van deze teams had tot taak om de zogenaamde kernel te ontwikkelen. Dit is de softwarematige kern van het besturingssysteem. De andere helft werd aan het werk gezet om de gebruikerservaring (User Interface) te ontwikkelen.

Start om af te sluiten
Wanneer er zoveel ontwikkelaars samen moeten werken, kun je situaties krijgen waarbij de linkerhand niet goed meer weet wat de rechter doet. Dat zou er de oorzaak van kunnen zijn dat je vanaf Windows 95 op Start moest klikken om de computer af te sluiten. De uitleg van Microsoft voor deze ietwat tegenstrijdige handeling is dat je iedere actie moet starten, ook de actie om af te sluiten. Lees hiervoor de (Engelse) uitleg onderaan.

Tussenpaus

Microsoft besloot om Windows 7 vooraf te laten gaan door een tussenversie, waarin vooral de interface vernieuwd werd. Dit werd Windows Vista met de vernieuwende Aero-gebruikersinterface. Het uiterlijk van deze interface sprak mij indertijd erg aan. Saillant detail is dat het grafisch ontwerp deels van Nederlandse afkomst was. De Nederlandse ontwerper Tjeerd Hoek en zijn team hadden hier de hand in gehad. De ronde vormen, schaduwen en transparantie brachten diepte in het bureaublad. Nu, 12 jaar later, komt deze interface verouderd over:

Windows Vista mocht dan een aantrekkelijk uiterlijk hebben, het innerlijk was dat bepaald niet. Het besturingssysteem zat vol fouten en liep vaak vast. Microsoft bracht daar verbetering in door het uitbrengen van de nodige updates. Het bleef echter een onbetrouwbaar besturingssysteem. De enige manier om je pc goed werkend te houden, was om deze jaarlijks opnieuw te installeren. Voor veel mensen was dat een paar bruggen te ver. Toen Windows 7 op 25 oktober 2009 werd uitgebracht werd dit dan ook met een zucht van verlichting ontvangen. Ook hier was een service pack nodig om de laatste fouten eruit te halen. Het was echter wel gelijk al duidelijk dat Microsoft dit keer een goed besturingssysteem had ontwikkeld.

Waarom 7?

De nummering van Windows ligt niet zo voor de hand. Er werden verschillende theorieën bedacht waarom Microsoft vond dat deze versie nummer 7 moest zijn. Microsoft zegt er zelf het volgende over (vertaald):

De beslissing om de naam Windows 7 te gebruiken gaat over eenvoud. In de loop der jaren hebben we verschillende benaderingen gehanteerd om Windows een naam te geven. We hebben versienummers gebruikt zoals Windows 3.1, of datums zoals Windows 98, of "ambitieuze" benamingen zoals Windows XP en Windows Vista. En omdat we niet elk jaar nieuwe versies van Windows verzenden, was het niet logisch om een ​​datum te gebruiken. Evenzo doet het bedenken van een geheel nieuwe "ambitieuze" naam geen recht aan wat we proberen te bereiken, namelijk stevig geworteld blijven in onze ambities voor Windows, terwijl de substantiële investeringen in platformtechnologie in Windows worden ontwikkeld en verfijnd in de volgende generatie Windowsplatforms. Simpel gezegd, dit is de zevende release van Windows, dus daarom is "Windows 7" logisch.

Tijdlijn

Als zelfs Microsoft moeite heeft om zijn versienummering duidelijk op orde te houden, hoe moeten wij, gebruikers, dan nog een beetje overzicht houden. Om die reden heb ik een tijdbalk gemaakt met de uitgiftedatum van alle consumentenversies van Windows, vanaf Windows 95. Dit omdat het de eerste versie was die was gebaseerd op de modernere 32 bits-technologie:

Afscheid nemen?

Windows 7 was en is een goed besturingssysteem, waarom zou je daar nu afscheid van gaan nemen? Er zijn nog steeds wereldwijd een kleine half miljard gebruikers die blijven zweren bij deze versie van Windows. Toch zijn er voldoende goede redenen om afscheid te nemen van Windows 7.

De volgende redenen zijn daarvan de belangrijkste:

1. Veiligheid
   Omdat Microsoft geen updates meer uitbrengt, worden veiligheidslekken niet langer gedicht. Dit maakt het besturingssysteem kwetsbaar voor aanvallen van internetcriminelen die uit zijn op je geld en je gegevens. Windows Defender was al geen goede bescherming, maar zal na het stoppen van de ondersteuning helemaal onbruikbaar worden. Mogelijk dat andere antiviruspakketten nog wel werken na 14 januari, maar dat voorkomt niet dat het systeem zelf kwetsbaar zal worden. Nu we steeds afhankelijker worden van internet en dagelijks onze inkopen en betalingen online doen, is het onverantwoord om dit risico met de veiligheid te nemen.
2. Stabiliteit
   De goede werking van de hardware van je pc en de randapparatuur die je eraan gekoppeld hebt, is afhankelijk van stuurprogramma’s die de fabrikanten en Microsoft ontwikkelen. Nu deze niet langer worden bijgewerkt kan het betreffende apparaat problemen gaan geven. Daarnaast zullen er voor nieuwe apparaten waarschijnlijk geen Windows 7 drivers meer uitkomen, waardoor de kans bestaat dat het apparaat niet aan de praat is te krijgen met een Windows 7 pc.
3. Gebruik
   Nieuwe software wordt ontwikkeld met Windows 10 in het achterhoofd. De interface is daarop afgestemd en in de toekomst zal het steeds vaker voorkomen dat software niet langer draait op Windows 7. Daarnaast zijn er betere alternatieven beschikbaar voor dit verouderende besturingssysteem. Het zal even wennen zijn, maar Windows 10, MacOS en bepaalde Linuxdistributies werken beter, stabieler en veiliger dan Windows 7.

Overstappen

Oké, je hebt alles gelezen en je bent overtuigd geraakt van de noodzaak om over te stappen, maar wat nu? Gelukkig zijn er verschillende opties waar je uit kunt kiezen, zowel gratis als betaald. Een aantal van deze mogelijkheden bespreek ik hier kort, zodat je daarmee je eigen keuze kunt bepalen.

1. Nieuwe pc
   Wanneer je een nieuwe Windows pc koopt, staat daar vanzelfsprekend Windows 10 op geïnstalleerd. Je hoeft dan alleen nog je eigen bestanden en programma’s over te zetten en je kunt weer aan de slag. Wanneer je naar de juiste computershop gaat, kan dit ook voor je worden gedaan. Eenvoudig en snel, maar daar zit wel een prijskaartje aan vast.
2. Upgraden
   Je kunt overstappen naar Windows 10 en de installatie uitvoeren als een upgrade. Vrijwel al je programma’s en bestanden worden dan meegenomen. Dit kan met een gekochte licentie van Windows 10. Het kan ook nog altijd gratis. Hoe je dat doet, lees je in de betreffende linken onderaan dit artikel.
3. Overstappen
   Als laatste kun je Windows ook helemaal vaarwel zeggen en overstappen op bijvoorbeeld Linux. Onder meer Linux Mint en Ubuntu zijn prima besturingssystemen. Hierover is veel te vinden op internet. Onderaan bij de linken vind je hier meer informatie over.

Ten slotte

Aan alles komt een eind, ook aan de ondersteuning van Windows 7. Na ruim 10 jaar laat Microsoft dit besturingssysteem los. Nu is het voor de gebruikers de hoogste tijd om Windows 7 vaarwel te zeggen. Je weet nu waarom dat verstandig is en dat je er helemaal niet op achteruit hoeft te gaan.

Informatielinken

• Windows versies
• Windows_ME
• Windows_XP
• Windows XP Service Pack 1
• Windows_Vista
• Windows Vista deels-dutch-design
• Wikipedia: Windows Kernel
• Click Start to Close (Engels)
• Windows 7 support end-on-january-14-2020
• CT: Wndows 7 support stopt: gevolgen-en-oplossingen
• Seniorweb: Windows 7 stopt, wat te doen
• Consumentbond: gratis over naar Windows 10 (video)
• Schoonepc.nl: gratis update naar Windows
• PCMag: zet Windows 10 naar je hand
• ComputerTotaal, Waarom overstappen naar Linux?
• Waarom Windows 7? (Engels)

Afbeeldingen. Pixabay, Wikimedia en eigen

 

 

Filmen, niet moeilijk

Tegenwoordig kan je met zowat alles filmpjes maken. Je mobiel, je fotocamera en verder zijn er allerlei camcorders te koop. De kwaliteit van die video's is heel behoorlijk tot steengoed. Alleen moet je wel weten hoe het werkt.

Over het maken van simpele video's gaat deze nieuwe serie.

Maken

Naast dat je goede clips moet opnemen dien je ze daarna ook samen te stellen tot een video. Dat ga ik jullie uitleggen met het open source programma KDEnlive. Dat is er tegenwoordig ook voor Windows. Het is een prima gratis programma om de eerste beginselen op te pakken. Daarna zijn er tal van te betalen programma's waarmee je verder kunt.

Mobiel

We beginnen met een mobiel als film-apparaat. Een model net boven een opstapmodel en even over de € 200 aanschafprijs, laat je clips opnemen in full HD kwaliteit. 1080p is dat dan en prima om de video subliem af te spelen op je TV.

Horizontaal

Hou je mobiel om te beginnen horizontaal bij het filmen! Dan speelt hij mooi af op je TV of computer. Verticaal opnemen is geen goed idee. Dan is het verder de kunst onder het filmen niet te veel te bewegen. Een selfie stick of een van de steuntjes voor in je auto ombouwen tot een simpele handgreep is vaak al een hele verbetering. Dan kan je ook nog steun zoeken aan een pilaar of ander object. Dat speelt vooral als je stilstaande objecten aan het filmen bent. Een stel jongelui op skates is minder kritisch.

Gimbal

Buiten een zelfgemaakte handgreep kan je er over denken een handgreep met gimbal aan te schaffen. Die hebben drie kleine motortjes en houden je mobiel prachtig stabiel. Ze kosten ook nog geen € 100. Als je er na een tijdje plezier in begint te krijgen is dit een leuke optie. Het voordeel is ook dat je niet opvalt tijdens het filmen. Mensen die je bezig zien reageren meestal positief. Je kan ook goed uit de voeten op drukke plaatsen. Bij evenementen bijvoorbeeld.

Waarvoor

Een van de belangrijkste vragen is: waar doe je het voor? Voor het betere werk is een goede camcorder meer geschikt. Maar als je gewoon een leuk gebeuren wilt vastleggen voor eigen gebruik of bijvoorbeeld voor een niet erg mobiel familielid, al dan niet op leeftijd, is dit zo gek nog niet. Voor een filmpje van 10 minuten heb je overigens een stuk meer clips nodig

Volgende keer

Bij het volgende artikel ga ik in op het monteren van je clips tot een complete video met KDEnlive en dingen als de B-roll. Probeer in de tussentijd alvast wat clips te schieten, dan kan je die straks mooi gebruiken. Prik je mobiel met een passende USB kabel aan je PC. Op je mobiel krijg je vaak een schermpje of je wilt opladen of bestanden wilt overzetten. Dat moet je dan eerst aangeven en daarna de videobestanden opzoeken.

 

 

 

Wanneer je Windows installeert, moet het besturingssysteem geactiveerd worden. Daarbij hoort een licentiecode, ook wel de productcode genoemd. De productcode stond vroeger op een sticker op de kast van je pc. Tegenwoordig wordt de licentie gekoppeld aan het moederbord van de computer met Windows 10. Installeer je het systeem opnieuw, dan gaat daarna het activeren van Windows automatisch. Zorg ervoor dat je de licentiecodes toch ergens bewaart, want soms komt het nog van pas.

Windows 8 of veranderde hardware

Er zijn meerdere situaties waarbij je de licentiecode nodig hebt:

1. Wanneer je een oudere versie van Windows herinstalleert, bijvoorbeeld bij Windows 8, moet je de code bij de hand hebben tijdens het installeren.

2. En als je het moederbord van je computer vervangt, dan gaat het activeren van Windows 10 niet meer automatisch.

Het is dus handig om je licentiecodes eerst te vinden en daarna goed te bewaren. Zelf houd ik ze bij in een tekstbestand op mijn pc en ook ergens op een papiertje.

Kate toch, nog steeds geen Windows 10?

Onlangs wilde ik Windows 8.1 herinstalleren. Ik heb meerdere computers met dit systeem erop en Windows 8.1 krijgt nog 3 jaar lang veiligheidsupdates. Overal lees ik over Windows 10, maar mijn huidige systeem is nog prima in orde. Het werkt goed samen met al mijn hardware. Het is stabiel. Eigenlijk ben ik heel tevreden over deze computers.

Eigenwijze updates

Waarom stap ik niet over op Windows 10? Allereerst vind ik het heel vervelend dat er elk half jaar een nieuw systeem geïnstalleerd wordt. Die updates gaan helemaal hun eigen gang en worden natuurlijk altijd geïnstalleerd als het mij niet uitkomt. Het is me al vaak genoeg gebeurd, dat ik de pc opstartte om lekker te gaan werken. Ineens kwam er een scherm met een boodschap: Updates downloaden, installeren, opnieuw opstarten, nog weer installeren, wachten, je kent dat wel. En al die tijd kon ik niet echt aan de slag met wat ik wilde gaan doen.

Hardware & multi boot

Op dit moment werkt al mijn software en hardware goed samen. Zo heb ik een wat oudere stapelscanner die het wel doet onder Windows 8.1, maar waar Windows 10 geen drivers voor heeft.
Naast Windows staan er ook diverse Linux installaties op mijn pc in een multi-boot opstelling. Bij het opstarten kies ik welk systeem moet opstarten. Tijdens het installeren of updaten van Windows 10 worden mijn fijne opstart instellingen altijd overschreven, waardoor Linux niet meer opstart. En dat gebeurt elk half jaar! Nee, Windows 10 mag van mij nog even in de ijskast.

Herkennen licentiecode

Om Windows opnieuw te installeren, heb je een productcode nodig. Vroeger stond deze code op een sticker op je computer, of op de installatie cd. En bij nieuwere computers wordt die licentie door Microsoft gekoppeld aan je pc.

Van mijn huidige installaties wil ik in ieder geval de licentiecodes veilig stellen. Die codes komen van pas bij herinstallatie. Andere namen hiervoor zijn key,de productcode, of de CDkey. De licentie code bestaat uit 25 hoofdletters en cijfers. Deze staan in groepjes van 5 tekens met een streepje ertussen. Het kan zoiets zijn als: BHIUH-OK6HN-GTOPJ-KY5KW-WSDIM.

Via Start > Systeem > Pc informatie vind ik een Product ID. Dat is niet hetzelfde als de licentie. Het Product ID geeft aan welke Windows versie je hebt, en welke vorm van ondersteuning je daarbij kunt krijgen. Daar ben ik niet naar op zoek.

Software

Er zijn meerdere programma's om de licentie uit te lezen. ProduKey en Magical Jelly Bean Keyfinder zijn twee bekende. Enkel het programma opstarten is voldoende om de licentiecode uit te lezen. De productcode van mijn werkende Windows installatie heb ik zo heel snel gevonden.

---

Tip: Schrijf de licentiecode op een papiertje en plak het met plakband op je pc of laptop.

---

 

 

• Produkey geeft naast de Windows licentie ook de licenties weer van bijvoorbeeld Internet explorer en Adobe producten.

• Keyfinder vindt dan weer de code van een computerspelletje wat geïnstalleerd is. Ook geeft dit programma weer dat mijn installatie komt van een Full Packaged Product media. Dit betekent, dat de productcode overdraagbaar is naar een andere computer. Een andere naam daarvoor is de Retail versie.

Adapter voor externe harde schijf

Nu heb ik ook nog een andere harde schijf met daarop een Windows installatie. Deze schijf zit niet ingebouwd in een pc, maar toch wil ik graag de licentie van die installatie uitlezen. Dat kan gelukkig ook.
Hiervoor gebruik ik een usb naar sata adapter. Deze heeft aan de ene kant een usb aansluiting voor de pc. Aan de andere kant zit een rechthoek met meerdere aansluitpunten, waaraan een harde schijf wordt gehangen. Mijn adapter heeft één SATA aansluiting; Sata staat voor Serial ATA en komt het meeste voor op dit moment. Daarnaast zitten er ook twee IDE aansluitingen op voor oudere schijven. IDE is hetzelfde als PATA, Parallel ATA. Ook zit er een extra stroomkabel aan de adapter, met een apart kabeltje voor de IDE schijf.

Schijf uitlezen

Als de schijf aan de adapter hangt en aan de Windows pc, dan kan Produkey de licentiecode uitlezen. Dat gaat via Menubalk > File > Select source > Load the product keys of external Windows installations from all disks currently plugged in to your computer. Het kan in één keer lukken. Bij mij was het echter nodig om Produkey op te starten met beheerders rechten.

Digitale licentie

Microsoft koppelt de hardware aan de licentie. Dat heet dan een digitale licentie. Wanneer je van Windows 7 of 8 een gratis upgrade doet naar Windows 10, krijg je deze digitale licentie. Microsoft zegt hier zelf over:

Bij het installeren van Windows 10 koppelt de digitale licentie zichzelf aan de hardware van uw apparaat. Als u belangrijke wijzigingen aan uw apparaat aanbrengt, zoals het vervangen van uw moederbord, vindt u in Windows geen licentie meer die overeenkomt met uw apparaat en moet u Windows opnieuw activeren om deze weer actief en werkend te krijgen.

Heb je al een keer Windows 10 geïnstalleerd op je pc, dan hoef je de licentiecode dus niet per se te bewaren. Bij het opnieuw installeren van Windows 10 gaat de activatie vanzelf. Het is natuurlijk wel zo veilig om de code ergens te bewaren, voor het geval je de pc ingrijpend gaat veranderen. Ook weet je niet van tevoren of het moederbord misschien kapot gaat.

Microsoft account

Je kunt ervoor kiezen om de installatie van Windows 10 te koppelen aan je Microsoft account. In dat geval wordt gesproken van een digitale licentie die gekoppeld is aan een Microsoft account. Tijdens de herinstallatie geef je je Microsoft account op en zou de activatie vanzelf gaan. Ook na het wijzigen van de hardware, kun je hiermee Windows weer activeren.

Productcodes van Windows 7 of 8

Ook lees ik dat je tijdens de installatie van Windows 10, gewoon de oude productcode van Windows 7 of 8 kunt opgeven om de W10 installatie af te maken. Daarvoor is het dus van belang om deze licentiecodes ook te bewaren.

---

Tip: Vertrouwen is goed, controle is beter!

---

Werk je met Windows 10, het kan het geen kwaad om de licentiecode ervan op te slaan en te printen, zodat je deze terug kunt vinden in de toekomst. Het kan zomaar eens van pas komen.

Nuttige links:

Produkey: https://www.nirsoft.net/utils/product_cd_key_viewer.html
Magical Jelly Bean: https://www.magicaljellybean.com/
Lees hier meer over het kopen van licentiesleutels:
https://www.pcactive.nl/update/4094-alles-over-windows-licenties-de-ultieme-gids.
Informatie over het heractiveren van Windows 10 na het veranderen van de hardware:
https://support.microsoft.com/nl-nl/help/20530/windows-10-reactivating-after-hardware-change.

Bellingcat is een organisatie die via Internet allerlei zaken onderzoekt en de resultaten bekend maakt. Die zijn regelmatig opzienbarend. Dat is op zich een interessant onderwerp. Het is ook een methode om in alle eenvoud zelf te gebruiken.

Bellingcat staat voor "de kat de bel aanbinden".

Lezen

Ik zat het verhaal van Bellingcat zo te lezen. Ook het succesverhaal van Christiaan Triebert die in 2017 een Europese persprijs veroverde en inmiddels een mooie baan heeft bij de New York Times (plus een leuk flatje met prachtig uitzicht) interesseerde me.

Nieuws

Elke ochtend neem ik het nieuws door via diverse bronnen. Zo kwam ik ook bij dit Bellingcat terecht. Nou zit ik al langer met het probleem in de maag, dat veel kranten hun artikelen niet of niet volledig publiceren. Die willen dat je abonnee bent of wordt. Daar heb ik trouwens vrede mee. Zij moeten er immers van leven. Maar dan moet de inhoud mij wel kunnen interesseren.

Bel

Door dat verhaal van Bellingcat kwam ik op het idee die bel maar eens op mijn eigen nieuwsgaring te binden. Om nou diepgaand onderzoek te gaan uitvoeren gaat me persoonlijk te ver, maar even een kleine zoekactie op internet is de moeite ook weer niet. Een onderwerp als de hogere brandstofprijzen is bijvoorbeeld zoiets om via verschillende bronnen na te lezen.

Nepnieuws

Ook de regelmatige beschuldigingen van sommige hooggeplaatste personen inzake " nepnieuws" raken me. Dan wil ik daar toch het mijne van hebben.

Nuttig

Heeft dat zin om wat verder te kijken dan je neus lang is? Mij bevalt het in ieder geval wel.

Nu Windows 7 geen veiligheidsupdates meer krijgt, is het een mooi moment om eens te buurten bij Linux. Wat kun je daarmee en is het wat voor je? Vanuit Windows kun je meerdere varianten op een usb stick zetten en daarmee opstarten. Hoe ziet Ubuntu er uit? En Linux Mint? Probeer het eens. In dit artikel ga je er stapsgewijs doorheen.

Voordelen Linux

Je werkt graag met Windows? Wat zijn dan zoal de voordelen om eens bij de buren te grasduinen? Wat heeft Linux zoal te bieden?

1. Een Linux installatie neemt weinig plaats in, veel minder dan een standaard Windows installatie. Ook vergt het minder werkgeheugen. Het werkt dus lekker vlot.

2. Weinig vatbaar voor virussen.

3. Veel software, gegarandeerd virusvrij.

4. Gratis en open source. Je bepaalt zelf welke versie je gebruikt, er wordt niks gedicteerd.

5. Updates wanneer jij dat wilt. Updates installeren snel en geruisloos. Als je de pc wilt afsluiten, duurt dit niet heel lang. Dat is bij Windows zeker anders.

6. Je hebt veel vrijheid om het uiterlijk aan te passen.

7. Vriendelijke gemeenschap. Linux wordt ontwikkeld door heel veel vrijwilligers. Ook om elkaar te helpen zijn er forums, waar je alle vragen kunt stellen.

---

Stap 1 Opstart opties aanpassen

Wanneer een computer opstart, begint deze bij de bios instellingen. De bios instellingen bepalen, hoe de pc opstart. Zit er een harde schijf in je pc, of een ssd schijf, dan is dat ook de plek waar Windows op staat geïnstalleerd.
Een desktop of laptop kan ook opstarten vanaf een andere gegevensdrager, zoals een cd, een usb stick of een memorycard. Opstarten vanaf een interne ssd schijf is wel de snelste methode.

Bios openen, opstarten vanaf usb

In de bios instellingen staat de standaard volgorde waarmee de computer opstart, bijvoorbeeld eerst de ssd schijf, dan een usb stick, dan de dvd-speler. Deze volgorde is aan te passen. Daarvoor druk je tijdens het opstarten van de computer een paar keer op een knop. Per pc is dat verschillend, dat kan zijn F2, F10, F12 of Del.
Nu zie je een eenvoudig scherm waar je doorheen loopt met pijltjestoetsen en Enter. Per computer is dit verschillend, hieronder zie je een voorbeeld. Onder het kopje Boot is de opstartvolgorde aan te passen. Daar zet je opstarten vanaf usb bovenaan. Het verplaatsen van onderdelen gaat vaak met een F-toets, bijvoorbeeld F5 en F6. Sla de instellingen op en kies voor Esc of Exit om uit de Bios instellingen te komen. Nu start de pc verder op.

Eenmalig opstartmenu

Vind je het te spannend om in de bios instellingen te werken, dan kun je deze ook met rust laten. Je kunt vaak tijdens het opstarten van de pc ook een eenmalig opstartmenu kiezen. Bij mijn pc gaat dat via F12, op een andere pc is dat bijvoorbeeld F9. Dan komt er een menu tevoorschijn met alle opstartbare apparaten en gegevens dragers. Heb je een bios wachtwoord ingesteld, dan kan het hier gebeuren dat je dat wachtwoord ook moet invoeren.

Wachtwoord

De bios instellingen kun je beveiligen met een wachtwoord. Zelf doe ik dat altijd, want ik wil niet dat er iemand anders gaat zitten knoeien met mijn instellingen en installaties, per ongeluk of expres. Dit wachtwoord kun je opgeven in hetzelfde bios menu, onder de kop Security of Beveiliging.

Multi boot

Windows staat meestal op een interne ssd schijf. Er kunnen ook meerdere besturingssystemen naast elkaar staan op zo'n harde schijf. Dat heet dan multi-boot. Op mijn computer staan er vaak één of twee versies van Windows en daarnaast nog minstens één Linux.
Windows 8.1 staat ingesteld als standaard systeem. Maar voordat Windows opstart, komt er eerst een ander menu tevoorschijn met alle besturingssystemen onder elkaar. Daarin kan ik kiezen welk systeem opstart. Kies ik niks, dan verdwijnt dit menu na een paar seconden en start Windows op. Dit is het Grub menu, dat altijd wordt geïnstalleerd met Linux. Later lees je hier iets meer over.

---

Stap 2 Besturingssystemen op usb zetten onder Windows

Iso

Je werkt nu nog eerst in Windows. Om een aantal versies van Linux op een usb stick te zetten, heb je iso bestanden nodig. Deze download je naar je computer. Dit zijn wat bekende Linux versies, geschikt voor beginners:

• Ubuntu 18.04 https://www.ubuntu-nl.org/download/.

• Kubuntu en Xubuntu 18.04 https://www.ubuntu-nl.org/download/#afgeleiden.

• Linux Mint Mate 19.3 https://www.linuxmint.com/download.php

Al deze systemen hebben dezelfde basis, namelijk Ubuntu. Daarnaast heeft elk systeem een andere desktop, waardoor het er zeer verschillend uitziet. Ook hebben ze elk wat andere standaard meegeleverde software.

Naar usb

• De iso bestanden kopieer je niet gewoon naar de usb stick. Nee, want dan kun je er niet mee opstarten. Voor Windows is er het handige programma WinSetupFromUSB. http://www.winsetupfromusb.com/downloads/. Hiermee kun je een multi boot usb stick maken.

• Verder heb je een usb stick nodig die overschreven mag worden. Een Linux iso heeft niet veel ruimte nodig. 16 GB is meer dan genoeg om een multi boot usb stickje te maken.

WinSetupFromUSB

Zorg dat de usb stick in de pc zit en start het programma WinSetupFromUSB.

1. Bovenaan selecteer je de usb stick.
2. Direct daaronder vink je aan Auto format it with FBinst. De automatisch ingevulde waarden zijn goed, voor deze multi boot is Fat32 nodig.
3. Daaronder vink je aan Linux ISO/Other Grub4dos compatible ISO. Via de stipjes blader je naar de map met Linux iso bestanden. Kies een bestand en klik dan op Go. Nu moet je een tijdje wachten. Hier duurt het een paar minuten per iso bestand. Als het uren duurt, is er iets fout gegaan.
4. Komt de boodschap Job done in beeld, dan is het programma klaar. Klik op Ok.
   Kies nu een volgend iso bestand, en klik weer op Go..
5. Ben je helemaal klaar, klik dan op Exit.

---

Stap 3 Zet snel opstarten uit

Windows heeft de neiging de snel opstarten functie in te schakelen. Hiermee start de pc lekker snel op, maar dit blokkeert wel vaak de mogelijkheid om met een ander systeem op te starten of te installeren. Heb je problemen om vanaf de usb stick op te starten of te installeren, kijk dan even bij deze Windows instellingen. Configuratiescherm > Energiebeheer > Het gedrag van de aan/uit knoppen bepalen > Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn > Instellingen voor afsluiten > Snel opstarten inschakelen (aanbevolen). Deze laatste zet je dus uit, in tegenstelling tot wat Windows aanbeveelt.

---

Stap 4 Daar gaat ie

Alles klaar? Dan zet je nu de pc uit, zodat je niet meer in Windows werkt. Zit de usb stick in de pc? Is de pc ingesteld om op te starten vanaf usb? Dan zou als het goed is Grub moeten verschijnen.

Grub

Dit is het menu waarin alle systemen onder elkaar staan. Grub staat voor Grand Unified Bootloader. Dit wordt standaard geïnstalleerd wanneer je Linux installeert. Met pijltjestoetsen op en neer +Enter selecteer je het systeem. Nadat je een keuze hebt gemaakt, start dat systeem op.

Uitproberen

Voor Ubuntu, Kubuntu en Xubuntu geldt, dat het eruit ziet of je het systeem gaat installeren. Tijdens het opstarten kun je de taal aanpassen naar Nederlands en kiezen voor uitproberen of installeren. Natuurlijk kies je nu voor try out/ uitproberen.
Ook kan het zijn dat er tussentijds nog wat andere menu's tevoorschijn komen. Laat ze met rust en als er na een tijdje niks gebeurt, lees dan eens wat er gevraagd wordt en maak een keuze

Live versie

Dit is een Linux Live versie. Op Wikipedia staat dat een live versie bedoeld is als draagbaar of verwisselbaar besturingssysteem. Je kunt het bijvoorbeeld gebruiken wanneer een pc niet meer opstart vanaf de harde schijf, om je bestanden te redden. Ook de harde schijf partitioneren kan met een live systeem.
Je kunt gewoon werken met zo'n systeem, dus internetten of typen met een office pakket. Met de multi boot proef je van de verschillende werkomgevingen. Je kunt zelfs extra programma's installeren via het software beheer. Deze programma's worden niet op de usb stick geïnstalleerd, maar tijdelijk in het RAM geheugen geladen. Alleen tijdens deze sessie zijn die programma's geïnstalleerd. Het is een handige manier om van alles uit te proberen.
En ja, je kunt als het goed is ook bij de andere schijven van je pc komen. Daarbij is het van belang dat Windows niet in slaapstand staat, en dat onder Windows de functie snel opstarten uit staat. Anders kun je niet bij de harde schijf komen vanuit Linux.

---

Stap 5 Installeren kan ook

Zodra je er klaar voor bent, kun je het systeem vanuit de live omgeving installeren. Er staat een snelkoppeling op het bureaublad die je daarvoor aanklikt. Een installatie inclusief alle updates duurt 30 – 60 minuten. Je moet dan wel eerst wat meer lezen over hoe dat werkt. Zo is er bijvoorbeeld plek nodig op de harde schijf in de pc. Daar hoort een partitie bij. Ook moet je aangeven waar het opstartmenu Grub wordt geïnstalleerd. Een dual-boot machine maken is niet heel ingewikkeld, maar je moet het wel goed doen. Als je het fout doet, kan het gebeuren dat de Windows installatie niet meer opstart of zelfs niet meer bestaat. Enige voorzichtigheid is zeker nodig!

Er zijn Nederlandstalige Ubuntu en Mint forums waar mensen je graag willen helpen om het zelf te doen. Ook zijn daar steunpunten; dat zijn mensen die je eventueel wat intensiever kunnen begeleiden.
 

---

Uitsmijter

Werk je met MacOS? Lees dan in deze artikelen hoe je Linux
daarop kunt uitproberen en installeren vanaf een usb stick:

• Ubuntu op 2007 Mac Pro

• Triple boot op een Mac Book

---

De forums van Ubuntu en Linux Mint:
https://forum.ubuntu-nl.org/
https://forum.linuxmintnl.nl/

Het laatste nieuws gemist? In deze rubriek vind je het laatste nieuws over besturingssystemen, computers en nieuwe of reeds in omloop zijnde software. Ook het laatste nieuws over smartphones en tablets komt aan de orde.

Microsoft Office 2010 gebruikers opgelet! Over tien maanden vervalt de ondersteuning van dit pakket. Lees daarom het artikel "Wat te doen nu het einde van Office 2010 in zicht is?" om jezelf te informeren wat de opties zijn aangaande je bestanden.

---

Inhoudsopgave

Updaten maar: Nokia 7.1 krijgt nu Android 10-update Oppo komt binnen paar maanden met opvolger Find X-smartphone HMD introduceert Nokia 2.3-smartphone met MediaTek-soc voor 109 euro Microsoft stopt met gratis virusscanner voor Windows 7 Windows 10 Mobile is dood: zo red je jouw data Facebook maakt formulier om advertenties te rapporteren beschikbaar in Nederland  Wat te doen nu het einde van Office 2010 in zicht is? Zo koppel je Spotify of Apple Music aan Google Maps Apple brengt iOS 11.4 met AirPlay 2 uit Microsoft in een nieuw jasje: 100 nieuwe icoontjes voor Windows 10 Betaalbare Nokia 2.3 met Android One en grote accu officieel gepresenteerd

KPN biedt 1Gbit/s-abonnement vanaf maart 2020 aan HomeKit-accessoires kun je nu ook zelf maken: Apple maakt devkit opensource Dit zijn de nieuwste Windows 10-features die eraan komen Nieuwe Windows 10 heet nu 2004, omdat 2003 verwarrend zou zijn Dit moet je doen als je computer geïnfecteerd raakt met ransomware Windows 10 in 2019: Microsoft neemt gas terug Bugs achtervolgen Windows 10 1909 Ongecertificeerde Mac-apps gaan vanaf februari niet meer opstarten zonder omweg Oppo presenteert Reno3-telefoons Windows 10 opnieuw activeren na een hardwarewijziging

---

Updaten maar: Nokia 7.1 krijgt nu Android 10-update

Voor de Nokia 7.1 is vanaf nu de Android 10-update beschikbaar. De nieuwste Android-versie introduceert veel verbeteringen, zoals een donkere modus, nieuwe privacy-opties en verbeterde gebarenbediening.

---

Oppo komt binnen paar maanden met opvolger Find X-smartphone

Oppo zal binnen een paar maanden een opvolger aankondigen van de Find X uit 2018. De volgende versie van de smartphone heeft een Qualcomm Snapdragon 865 met X55-modem met 5g. Verdere specs zijn nog niet bekend.

Het zal gaan om één van de eerste telefoons met een Snapdragon 865, claimt Oppo. De telefoon lijkt ook naar de Benelux te komen, blijkt uit een persbericht dat Nederlandse en Belgische media hebben ontvangen.

---

HMD introduceert Nokia 2.3-smartphone met MediaTek-soc voor 109 euro

Het Finse HMD Global heeft de Nokia 2.3 gepresenteerd, een smartphone met Mediatek Helio A22-soc. De telefoon draait op Android One en HMD belooft twee jaar upgrades en drie jaar updates voor het apparaat.

De Nokia 2.3 draait Android One en heeft een 13-megapixelcamera met dieptesensor ernaast voor het maken van foto's in portretmodus, schrijft HMD.

---

Microsoft stopt met gratis virusscanner voor Windows 7

Toen de ondersteuning voor Windows XP afliep, bleef Microsoft nog een behoorlijke tijd updates uitbrengen voor Microsoft Security Essentials. Hierdoor werd verwacht dat het bedrijf hetzelfde zou doen voor Windows 7, maar dat is dus niet het geval.

Microsoft zal geen nieuwe malware-signatures verstrekken voor haar eigen Security Essentials software nadat zij Windows 7 binnen enkele weken met pensioen heeft gestuurd.

---

Windows 10 Mobile is dood: zo red je jouw data

Gebruikers van Microsofts mobiele besturingssysteem kregen deze week hun allerlaatste update. Daarmee komt een einde aan de experimenten van het bedrijf met het smartphone-OS. Zo red je al je gegevens om mee te nemen naar iets nieuws.

Windows 10 Mobile-telefoons werken nog steeds, maar zelfs de nieuwste apparaten met Windows 10 Mobile (versie 1709, de Windows 10 Fall Creators Update was de laatste voor Windows 10 Mobile) krijgt geen nieuwe patches of updates meer.

---

Facebook maakt formulier om advertenties te rapporteren beschikbaar in Nederland 

Facebook heeft een formulier beschikbaar gemaakt in Nederland waarmee gebruikers oplichting en misleidende advertenties kunnen melden. Dat kon al via de advertenties zelf. Het formulier is daarop een aanvulling.

---

Wat te doen nu het einde van Office 2010 in zicht is?

Office 2010-gebruikers worden met een pop-up gewaarschuwd dat de ondersteuning over tien maanden vervalt. Je hebt dus nog even, maar het wordt tijd om naar een alternatief te zoeken. We nemen de opties met je door.

Als je Office 2010 per se wilt blijven gebruiken, kan dat als je bereid bent het verhoogde risico voor je omgeving te accepteren. Omdat Microsoft het niet langer ondersteunt om bugs en gaten te repareren, heb je een extra beveiligingslaag nodig. Daarnaast krijg je mogelijk te maken met incompatibiliteit wat betreft nieuwere programma's en bestandstypen. Maar houd er rekening mee dat je vanuit vrijwel alle Microsoft-producten kunt exporteren naar andere bestandsformaten.

---

Profiteer maximaal van Office met Office 365

Bekijk hier de opties en de prijzen voor Office 365 Home en Personal en Office 2019 voor Thuisgebruik en Studenten.

---

Zo koppel je Spotify of Apple Music aan Google Maps

Google Maps heeft een handige functie waarmee je je muziek kan bedienen tijdens de navigatie. Je moet hiervoor wel eerst je favoriete muziek-app koppelen aan Google Maps. Wij laten zien hoe je dat doet.

Tijdens een ritje in de auto luisteren de meeste mensen naar de radio of hun eigen muziek. Als je voor zowel de navigatie en muziek je iPhone gebruikt, dan is het wel zo makkelijk om vanuit de navigatie-app op je iPhone je muziek te bedienen. In Google Maps kan dat.

---

Apple brengt iOS 11.4 met AirPlay 2 uit

Apple heeft iOS 11.4 uitgebracht, waarmee AirPlay 2 wordt geïntroduceerd. Daarmee kunnen gebruikers muziek op meerdere speakers tegelijk afspelen.

AirPlay 2 werd bijna een jaar geleden door Apple aangekondigd tijdens ontwikkelaarsconferentie WWDC. Nu is de functie aan iOS toegevoegd, met de update naar iOS 11.4.

---

Microsoft in een nieuw jasje: 100 nieuwe icoontjes voor Windows 10

Microsoft heeft een set van honderd nieuwe iconen onthuld voor Windows 10. Ook is er een nieuw Windows-logo gespot op één van de afbeeldingen (zie afbeelding hierboven). Het oude logo heeft scherpe hoeken en één kleur, terwijl het nieuwe logo schuin gepositioneerd staat en voorzien is van verschillende kleuren blauw.

---

Betaalbare Nokia 2.3 met Android One en grote accu officieel gepresenteerd

De Nokia 2.3 is een nieuwe telg in de familie van smartphones van Nokia en bevat een scherm van 6,2 inch. Het gaat om een lcd-paneel met een resolutie van 1520 bij 720 pixels. Aan de bovenkant van het display is een kleine inkeping aanwezig, een zogenaamde notch. Daarin is de 5 megapixel-frontcamera verwerkt.

---

KPN biedt 1Gbit/s-abonnement vanaf maart 2020 aan

Vanaf maart 2020 start KPN met het aanbieden van 1Gbit/s abonnementen op zijn glasvezelnetwerk. De uitrol van het abonnement start in de grote steden en moeten uiteindelijk beschikbaar worden door het hele land.

Op de website van KPN wordt duidelijk dat circa 1,5 miljoen mensen in maart al voorzien zouden moeten zijn van de internetsnelheid. Vervolgens is het de bedoeling dat er dan aan de uitrol gaat beginnen voor de rest van het land. Iedereen met een glasvezelaansluiting zou dus toegang moeten hebben tot een internetsnelheid van 1Gbit/s.

---

HomeKit-accessoires kun je nu ook zelf maken: Apple maakt devkit opensource

Enkele bedrijven, waaronder Apple, Amazon, Google en Zigbee bekend dat de bedrijven zijn gaan samenwerken aan een open standaard voor smarthome-apparaten, wat voor meer eenheid moet zorgen in de wereld van de slimme apparaten.

---

Dit zijn de nieuwste Windows 10-features die eraan komen

Zo rond april wordt de nieuwe versie van Windows 10 verwacht en de voorjaarseditie lijkt voortaan de jaarlijkse versie met de grote vernieuwingen te zijn. De nieuwste build laat meer verbeteringen zien.

De ontwikkeling van de volgende versie van Windows 10 is nog volop aan de gang. Er verschijnen regelmatig nieuwe builds van het besturingssysteem voor Insiders in zowel de Fast als Slow Ring. Daarmee kunnen IT’ers en andere gebruikers vast kijken wat er op ze te wachten staat als de nieuwe versie in april/mei officieel verschijnt.

---

Nieuwe Windows 10 heet nu 2004, omdat 2003 verwarrend zou zijn

Microsoft zit met een probleem qua nummering van Windows 10. De versies die doorgaans JJMM als nummer krijgen, zijn mogelijk verwarrend nu 2020 aanbreekt. De voorjaarsversie zou dan 2003 heten, maar Microsoft heeft een oplossing.

---

Dit moet je doen als je computer geïnfecteerd raakt met ransomware

Je kunt je bestanden niet meer openen, krijgt een alarmerende pop-up op je scherm en ziet een digitale klok aftellen. Overduidelijke tekenen dat je het slachtoffer bent van ransomware. Raak niet in paniek, schaam je er niet voor (je bent niet de enige!) en volg dit stappenplan om tot de juiste oplossing te komen.

Er zijn verschillende vormen van ransomware, maar de essentie van gijzelsoftware is dat het de toegang tot een apparaat of bestanden verhindert totdat er losgeld is betaald aan cybercriminelen. De hackers gebruiken phishing e-mails, online advertenties, gratis softwaredownloads en programma’s die al een tijd niet geüpdatet zijn om je computer te infecteren. Het encrypten van bestanden, zodat jij er niet meer bij kan, gebeurt meestal met RSA 2048 encryptie. Om je een idee te geven: een gemiddelde computer heeft zo’n 6,4 biljard jaar nodig om deze vorm van encryptie te kraken.

---

Windows 10 in 2019: Microsoft neemt gas terug

Meer dan de helft van alle computers wereldwijd draait inmiddels op Windows 10, een mijlpaal die dit jaar is bereikt. Goed nieuws voor Microsoft, dat met het besturingssysteem een turbulent 2018 achter de rug had. Maatregelen waren nodig om de boel weer op de rit te krijgen en dat tekende Windows 10 in 2019.

Microsoft begint 2019 met een achterstand. Begin januari blijkt namelijk dat de oktober-update van 2018 nog maar op een klein deel van alle pc's geïnstalleerd is. Een restant van een rommelig jaar op gebied van windows-updates. Zowel de mei- als de oktober-update komen destijds later uit dan verwacht, doordat ze grote problemen voor gebruikers veroorzaken. Van blauwe schermen tot spontaan verwijderde bestanden. Het tempo van twee grote 'feature-updates' per jaar is simpelweg niet meer vol te houden.

---

Bugs achtervolgen Windows 10 1909

Volgens Microsoft zijn er weinig verschillen tussen 1903 en de nieuwe 1909 en is het dezelfde codebase met een Master Switch om features in te schakelen. Maar verschillende bugs geven aan dat er iets meer aan de hand is.

Weet je nog dat het mooie aan Windows 10 versie 1909 zou zijn dat het in principe de versie uit het voorjaar zou zijn, maar dat Microsoft alleen maar een paar knoppen zou omzetten om nieuwe dingen in te schakelen? Volgens de softwaremaker zijn de twee versies in de kern hetzelfde met een identieke set systeembestanden.

---

Ongecertificeerde Mac-apps gaan vanaf februari niet meer opstarten zonder omweg

Apple kondigde eerder al aan dat het de beveiliging van apps voor Mac-systemen zou aanscherpen, en dat nieuw beleid gaat over enkele maanden ook effectief in. Concreet moeten applicaties die niet de App Store te vinden zijn, eerst genotariseerd worden door Apple, wat erop neerkomt dat Apple de applicatie moet certificeren voor gebruik.

Vanaf 3 februari volgend jaar zullen niet-genotariseerde apps op macOS Catalina niet langer normaal opstarten zoals dat nu het geval is. Gebruikers kunnen de apps wel nog gebruiken, maar moeten daarvoor eerst in de systeeminstellingen een aantal dingen wijzigen, wat niet voor elke gebruiker is weggelegd. Notarisatie bevordert de veiligheid van apps en laat Apple ook toe om veiligheidsproblemen zelf aan te pakken.

---

Oppo presenteert Reno3-telefoons

Je zou misschien denken dat techbedrijven het wat rustiger aan doen deze feestdagen. Kerst is net achter de rug en we gaan ons opmaken voor het nieuwe jaar. Rust? Daar doen ze bij OPPO niet aan. Zo vlak voor het nieuwe jaar trekt het techbedrijf het doek van maar liefst twee nieuwe smartphones.

Het gaat hier om de Reno 3 en de Reno 3 Pro. De twee toestellen hebben gemeen dat ze over 5G-connectiviteit beschikken, dat ze met dikke processoren komen, vier antennes hebben en ondanks de 5G een lange batterijduur moeten bieden.

---

Windows 10 opnieuw activeren na een hardwarewijziging

Bij het installeren van Windows 10 koppelt de digitale licentie zichzelf aan de hardware van uw apparaat. Als u belangrijke wijzigingen aan uw apparaat aanbrengt, zoals het vervangen van uw moederbord, vindt u in Windows geen licentie meer die overeenkomt met uw apparaat en moet u Windows opnieuw activeren om deze weer actief en werkend te krijgen.  

De e-mails die cybercriminelen sturen om naar jouw gegevens te vissen (vandaar de term phishing) zien er steeds echter uit. Een paar jaar geleden herkende je een phishing-mail nog aan de taalfouten en het knullige uiterlijk. Tegenwoordig zien ze er heel gelikt uit: heel verzorgd, compleet met logo’s en afzendergegevens.

---

Blijf op de hoogte van de laatste fraudegevallen via de Fraudehelpdesk. Klik op het logo om naar de site te gaan, voor de laatste alerts klik je hier.

https://www.fraudehelpdesk.nl/nieuws/

---

ConsuWijzer geeft praktisch advies van de overheid over jouw rechten als consument.

---

Blijf op de hoogte van de laatste malware, valse e-mails, ondeugdelijke webshops en boiler rooms.

https://www.opgelicht.nl/alerts/alle-alerts/

---

Neem vooral een kijkje op de sites van Fraudehelpdesk en Opgelicht! en zie wat de laatste phishing en virus meldingen zijn.

Op de site van ConsuWijzer zie je wat je rechten zijn op computergebied.

---

Er zijn verschillende valse 'klantenservices' online

Deze bedrijven bieden in slecht Nederlands dienstverlening aan op de meest uiteenlopende vlakken. Maar hoe herken je ze? En waar zijn ze precies op uit?

Wij hebben een aantal kenmerken voor je op een rij gezet

---

 

Phishing rondom pakketjes houdt aan

Phishing draait vaak om actuele gebeurtenissen. Rondom de feestdagen en de jaarwisseling zijn er extra veel nepmails over pakketjes en hun verzending of bezorging.

Lees verder